Người thông minh thường dành khoảng 1/3 cuộc đời để ngủ. Nghe có vẻ lãng phí, nhưng theo các chuyên gia, giấc ngủ cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe và đặc biệt có lợi cho não bộ.
Trong giấc ngủ, hoạt động thần kinh diễn ra gần như với cường độ tương đương khi thức. Bên cạnh các chức năng không tự nguyện như tiêu hóa thức ăn, hô hấp và gửi tín hiệu đến các cơ quan, não bộ còn tiến hành các quá trình nhận thức tích cực hơn.
Củng cố trí nhớ: Bộ não và cơ thể cần được nghỉ ngơi đầy đủ để hình thành những ký ức mới. Khi ngủ, não sẽ tạo ra và củng cố các ký ức, kết nối chúng thành một mạng lưới bộ nhớ thống nhất. Nếu bạn quên nơi để chìa khóa xe, có thể là do bạn không ngủ đủ giấc.
Giải độc: Trong giấc ngủ, cơ thể hoạt động như một “công cụ làm sạch nhà”. Độc tố tích tụ trong ngày sẽ được xử lý và gửi đến các cơ quan để loại bỏ. Thiếu ngủ kinh niên có thể dẫn đến các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer. Theo Dailyhealthpost, khi ngủ, não bộ trải qua quá trình đặc biệt giúp loại bỏ các chất gây bệnh Alzheimer. Một nhóm nghiên cứu tại Trung tâm Y dược Đại học Rochester (Mỹ) phát hiện rằng hệ thống giải độc não, gọi là “hệ thống glymphatic”, hoạt động mạnh hơn gấp 10 lần khi ngủ. Hệ thống này giúp loại bỏ các protein thừa gọi là amyloid-beta, chất làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và khủng hoảng thần kinh. Nếu không có quá trình này diễn ra hàng đêm, chất gây ô nhiễm có thể tích tụ, ảnh hưởng đến trí nhớ, sự tỉnh táo và sức khỏe lâu dài của não.
Học và ghi nhớ hành động: Những người có hiện tượng múa máy tay chân khi ngủ có thể đang thực hành các hoạt động thể chất. Hiện tượng này thường xảy ra trong giai đoạn REM (chuyển động mắt nhanh), giúp lưu trữ thông tin vận động. Khi ngủ, kiến thức vận động (như lái xe, chạy nhảy, bơi lội…) sẽ được chuyển từ trí nhớ ngắn hạn sang dài hạn, giúp nhớ lâu hơn. Các chuyên gia cho rằng các vụ “nổ năng lượng” (cơ bắp co giật) xảy ra khi thùy thái dương nhận được ký ức mới từ vỏ não, rồi xử lý và lưu trữ chúng.
Thúc đẩy khả năng sáng tạo: Giấc ngủ là liều thuốc bổ tăng cường khả năng sáng tạo. Khi nghỉ ngơi vô thức, não bộ có xu hướng tạo ra các liên kết vô hình, thúc đẩy sự sáng tạo và ý tưởng mới. Một nghiên cứu từ Đại học California tại Berkeley (Mỹ) vào năm 2007 cho thấy giấc ngủ tạo ra những khoảnh khắc kỳ diệu giúp tăng cường khả năng kết nối các ý tưởng, hình thành sáng tạo mới. Nếu không ngủ đủ giấc, khả năng kết nối của não bị hạn chế, dẫn đến trí nhớ sa sút và khả năng sáng tạo bị kìm hãm.
Đưa ra quyết định: Não có thể đưa ra quyết định hiệu quả hơn trong tình trạng vô thức. Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Current Biology cho biết não hoạt động trong suốt quá trình ngủ để xử lý thông tin và đưa ra quyết định. Các nhà nghiên cứu yêu cầu một nhóm người tham gia thử nghiệm phân loại ngôn ngữ: nhóm 1 nói những từ liên quan đến con vật hoặc đồ đạc, nhóm 2 nói những từ ngữ ảo. Những người tham gia được yêu cầu lặp lại hành động này trước khi ngủ. Khi họ chìm vào giấc ngủ, các nhà khoa học nhận thấy rằng: não bộ điều khiển hành động của cơ thể kể cả khi ngủ, và não vẫn luôn trong trạng thái sẵn sàng “đáp trả”, nhưng khi thức giấc, họ không nhớ những gì đã xảy ra.
